An ornitorinked
S01:E14

An ornitorinked

Episode description

Er gronikenn Brav ha Bev hon eus graet anaoudegezh gant 2 loen a zo un tamm dibar. An tardigraded, bihan tout met kreñv-bominabl. Hag ar razhed-goz noazh, un doare logod hag a vev e koloniennoù hag e-pad pell.

Hiziv vo komzet eus unan eus loened drolañ, iskisañ zo er bed: an ornitorinked!


Gwirioù, tonioù implijet:

Download transcript (.srt)
0:09

Er gronikenn Brav ha Bev hon eus graet anaoudegezh gant 2 loen a zo un tamm dibar.

0:16

An tardigraded, bihan tout met kreñv-bominabl.

0:19

Hag ar razhed-goz noazh, un doare logod hag a vev e koloniennoù hag e-pad pell.

0:27

Hiziv vo komzet eus unan eus loened drollañ, iskisañ zo er bed : an ornitorinked

0:37

Ar wech-mañ vo graet anaoudegezh ganto evel an Europeaned o doa graet.

0:52

E fin an XVIIIvet kantvet emaomp.

0:54

An Europeaned a glask ober tro ar bed.

0:57

John Hunter, eus bro Saoz, 'oa deuet da Aostralia da chom, e lec'h ma oa gouarnour.

1:03

Da lâret, penn kolonienn "Sukembre-Nevez", pe "Nouvelle-Galles du Sud", e Aostralia.

1:12

Goude bezañ klasket renkañ an traoù eno, kement-all a reuz evel ma oa bet gant ar gouarnour all araozañ,

1:18

e oa aet Hunter da bourmen dre ar vro.

1:20

Hag eñ, pe e skipailh, d'en em gavout gant ul loen iskis.

1:25

Lazhet al loen ganto evel-just, diouzh ar c'hiz e oa,

1:29

ha kaset e vlev da vro Saoz, asambles gant tresadennoù.

1:37

Ha ne oa ket an dud e bro Saoz evit krediñ ar pezh 'oa c'hoarvezet.

1:41

Ur farsadenn 'oa, a soñje dezho, lost al leue, pe ur c'hanular !

1:45

Evit ar skiantourien e oa ur meskaj gant meur a loen.

1:49

Dre vras, beg un houad asambles gant feur un avank, ur c'hastor ma karit.

1:55

A-benn ar fin, ne oa ket, ha komañset e oa ar skiantourien

1:58

da glask kompren petra 'oa al loened-se.

2:11

An ornintorinked zo loened 50 cm anezho, ha diouzh an noz e vevont kentoc'h.

2:18

Gwir eo ez eus tres an avanked warno.

2:21

Ur feur brun o deus, ha plat a-walc'h eo o c'horf hag o lost.

2:25

Netra ispisial betek-henn.

2:27

Met selaouit 'ta pezh zo da heul.

2:30

O favioù a zo e-giz re un houad : ar re-mañ zo palm pe palmezet.

2:35

Talvoudus eo an dra-se en o en-dro.

2:38

E-kichen ar stêrioù e vevont, gwelloc'h eo kaout pavioù ledan

2:42

evit neuial pe bale war-c'horre al lec'hid, la vase e galleg, m'ho peus c'hoant.

2:55

Met n'eo ket tout !

2:57

Ouzhpenn pavioù palmezet o deus.

2:59

O beg zo memes-mod evel hini un houad ivez, 'peus ket 'met soñjal.

3:04

E gwirionez, an dra-se zo ur javed hag a denn deus beg un houad kentoc'h,

3:09

met aes eo kompren perak n'o doa ket kredet ar skiantourien saoz arpezh o doa gwelet,

3:14

ken heñvel eo ar beg deus beg ar c'haniged.

3:19

Ha n'eo ket tout c'hoazh !

3:21

Ar parezed a brodu laezh.

3:24

Bronneged int neuze, n'eo ket dav kavout droll.

3:28

Pezh zoê… n'o deus tamm bronn ebet koulskoude.

3:31

Al laezh a teu dre ar c'hroc'hen ha redek a ra war-c'horre ar blev.

3:36

Ar re vihan n'o deus ken 'met lipañ ar blev neuze.

3:39

Bronneged hep bronn. Se zo dibar e-touez ar bronneged.

3:51

Hag gant ar pared vez produet un dra dibar ivez.

3:55

Ar re-mañ eo ar bronneged nemeto hag a zo gouest da broduiñ binim, ampoezon,

4:00

dre ur flemm hag a zo war o favioù.

4:03

N'ouzer ket re da betra servij an dra-se.

4:06

N'eus nemet ar pared a c'hell produiñ binim,

4:09

marteze 'vez implijet da vont d'ar pared all da vare ar strujañ.

4:18

Kement-se a laka al loened-se da vezañ un tammig droll, 'soñj ket deoc'h ?

4:22

Met, ur wech ouzhpenn, n'eo ket echu !

4:25

Dozviñ vioù a ra an ornitorinked… daoust-hag int bronneged !

4:30

Biskoazh kemend-all ! Bronneged ne zozvont ket vioù, sañset!

4:34

Ha padal, int a ra.

4:36

Heñvel ouzh vioù al laboused eo re an ornitorinked,

4:40

ha goret e vezont gant ar vamm, 'pad un 10 devezh bennak.

4:55

Drol eo al loened-se neuze.

4:57

Ar re-se eo ar bronneged nemeto hag a zozvont, hag ar re nemeto hag o deus binim.

5:03

Hag un draig ispisial o deus, c'hoazh : ur skiantenn pe ur sañs ma karit zo ganto.

5:09

An elektrolec'hiañ, pe l'électrolocalisation mar karit.

5:14

Ar skiantenn-se zo d'an ornitorinked ha d'o c'hendirvi ivez,

5:18

da lâret eo, gant rummad ar Monotremed.

5:21

Gras dezhi e c'hellont chaseal en dour.

5:23

Pa splujont e chom serr o daoulagad, ha ne c'hellont ket implijout ar c'hwezh ken nebeut,

5:28

evel ma ra ar rinkined lakaomp.

5:31

Met gall a reont santout ar red tredan e-barzh kigennoù al loened all.

5:35

O beg zo elektroreseverioù war e c'horre.

5:40

Gouest eo an ornitorinked da santout pelec'h emañ ur preizh o fiñval neuze.

5:45

Hag efedus eo!

6:02

Echu eo bremañ gant o ferzhioù dibar.

6:05

Bez' ez eus un dra all c'hoazh hag a zo heñvel deus pezh a c'hoarvez gant ur bern loened all, siwazh.

6:10

En arvar pe en dañjer emaint.

6:13

Pe : bet int bet en dañjer kentoc'h, cheñchet eo an traoù bremañ.

6:17

Soñj 'peus deus ar pezh a oa bet graet gant an europeaned digentañ

6:21

a-benn o doa gwelet an ornitorink kentañ ?

6:23

Lazhañ al loen o doa graet diouzhtu.

6:26

Aes eo kompren petra c'hoarvez ganto bremañ !

6:30

Chaseet int bet kalz evit ar feur, betek penn-kentañ an XXvet kantved.

6:35

Goude-se int bet gwarezet dre chañs, e lec'h ma vevont, e Aostralia.

6:39

Met n'ouzer ket resis penaos emañ an traoù en o en-dro,

6:43

hag en deus cheñchet kalzig.

6:44

Stankelloù zo, hentoù bras, chas ha kizhier ivez…

6:50

Ouzhpenn da se e vezont chaseet e-maez al lezenn,

6:53

hag un nebeud loened zo bet kavet mouget gant lastez plastik.

7:08

Gant an dra-se vo klozet ar gronikenn, diwar-benn d'an ornitorinked.

7:13

C'hwi ho peus klevet pegen ispisial int, gant o neuz, o doareoù da vevañ, da chaseal…

7:19

Hag ur wech ouzhpenn hon eus lakaet war wel pegen bresk e c'hell bezañ ur spesad.

7:24

Gwir eo, n'eus ket par d'an ornitorinked evit beviñ o en-dro.

7:28

Superloened int en ur mod, 'vel an tardigraded, hag hon eus safaret deuzouto dija.

7:34

Met pa vez distrujet an en-dro gant savadurioù, stankelloù pe hentoù bras,

7:39

pa vez saotret gant plastik, kement-se a c'hell cheñch penn d'ar vazh.

7:48

Ur gwir deñzor eo ar vevliesseurted, la biodiversité.

7:52

Ha talvezout a ra ar boan gwareziñ anezhi,

7:54

7:54